Ο Εύριπος, η βυζαντινή Χαλκίδα (Εύριπος - Έγριπος - εις τον Έγριπον - Negripo - Negrepo -…) γνωστή για αιώνες ως Negroponte, αποτελούσε στα μέσα του 12ου αιώνα
μία μεγάλη και σημαντική πόλη. Οι Ενετοί εγκαταστάθηκαν στην πόλη ήδη από το
1082, επωφελούμενοι από τα προνόμια που τους παραχώρησε ο Αλέξιος Α΄ Κομνηνός,
εις αντάλλαγμα των υπηρεσιών τους στην απόκρουση των Νορμανδών του Ροβέρτου
Γυισκάρδου (Robert Guiscard). Μετά την 4η σταυροφορία, το
1204, όμως φρόντισαν να γίνουν οι απόλυτοι κύριοι της πόλης, αλλά και της
Εύβοιας. Αρχικά είχαν κάποια προβλήματα, καθώς την ίδια στιγμή διεκδικούσαν και
την Κρήτη, αλλά το 1216 η Χαλκίδα γνωρίζουμε ότι έχει Ενετό Βάιλο. Πάντως η
Φραγκοκρατία στη Χαλκίδα ξεκινά νωρίτερα, το 1205, όταν ο Φλαμανδός Jacques d’ Avenses καταλαμβάνει την πόλη, εγκαθιστά
φρουρά και χτίζει κάστρο στο μέσο του στενού του πορθμού Ευρίπου. Οι προσπάθειες
των Βυζαντινών το δεύτερο μισό του ιδίου αιώνα, μετά την ανασύσταση της
Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, για ανακατάληψη της Εύβοιας δεν ευοδώθηκαν. Οι Ενετοί
κράτησαν την Χαλκίδα ως το 1470 όταν σημειώνεται η κατάληψη της πόλης από τον
ίδιο τον Σουλτάνο, Μωάμεθ Β΄ Πορθητή. Η πόλη παραμένει τους επόμενους αιώνες
τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ως την απελευθέρωσή της, το 1833.
Τα τείχη της ευβοϊκής πρωτεύουσας κατεδαφίστηκαν το 1890, μαζί με το επιθαλάσσιο κάστρο. Ο Εβλιγιά Τσελεμπή (Τούρκος περιηγητής του 17ου αιώνα) γράφει το 1670 ότι τα τείχη της πόλης είχαν σχήμα πενταγώνου και τρείς σειρές οχυρωμάτων, ενώ ενισχύονταν από δέκα πύργους συν το ανεξάρτητο κάστρο του d’ Avenses στη γέφυρα. Το τελευταίο, ήταν επιφορτισμένο, όπως εύκολα καταλαβαίνει κανείς, με την φύλαξη της εισόδου τόσο στην πόλη, όσο και σε ολόκληρη την Εύβοια δια ξηράς, αν και τα τείχη στην πίσω πλευρά της πόλης είχαν τάφρο. Η πρόσβαση σε αυτό, τουλάχιστον κατά την τελευταία φάση του, επιτρεπόταν από την βοιωτική όχθη μέσω πολύτοξης γέφυρας, ενώ από την πλευρά της πόλης προς τα τείχη και την πύλη αυτής, σύμφωνα με παλιές απεικονίσεις, υπήρχε ξύλινη αιρετή γέφυρα. Επρόκειτο για ένα μάλλον εντυπωσιακό οχύρωμα όπως δείχνουν οι απεικονίσεις αυτού από τις αρχές της τρίτης δεκαετίας του 19ου αιώνα, αμέσως μετά την απελευθέρωση της Χαλκίδας. Δεν θα επεκταθούμε στους λόγους που οδήγησαν σε αυτήν την καταστροφή, απλά θα παραθέσουμε τη δήλωση του τότε βασιλιά των Ελλήνων, Γεώργιου του Α΄, κατά την οποία χαρακτήρισε την ενέργεια αυτή ως «πράξη βανδάλων»! Δηλαδή, που να ήξερε τι θα επακολουθούσε.
Ο περίπατος στο Κάστρο μπορεί να ξεκινήσει από το αρχοντικό στην οδό Παίδων. Διασχίζουμε την παλαιά γέφυρα και
στρίβουμε δεξιά. Πίσω από την πλατεία ξεκινά ένα πολύ στενό δρομάκι, η οδός
Παίδων. Εδώ θα συναντήσουμε το αρχοντικό, γνωστό στη βιβλιογραφία με το όνομα
της οδού, το οποίο αποτελεί ένα θαυμάσιο δείγμα της βαλκανικής αστικής αρχιτεκτονικής
παράδοσης που άκμασε κυρίως κατά τον όψιμο 18ο και το πρώτο μισό του
19ου αιώνα, πιθανότατα όμως με βυζαντινή προέλευση. Δυστυχώς,
βρίσκεται σε ιδιαίτερα κακή κατάσταση διατήρησης και αν συνεχίσει έτσι σε λίγο
καιρό δεν θα υφίσταται καν, αφού μάλλον θα έχει καταρρεύσει. Έχει απαλλοτριωθεί
από το Υπουργείο Πολιτισμού το 1977. Το κτήριο αναφέρεται πρώτη φορά το 1840
και ιδιοκτήτης του φέρεται ο Δερβίσαγας, άγνωστο όμως αν είναι και κτήτορας της
οικίας. Το πιθανότερο και σύμφωνα με τα σωζόμενα αρχικά μοροφλογικά
χαρακτηριστικά του, είναι το κτίσμα να ανήκει στις αρχές του 19ου,
ίσως και τέλος του 18ου αιώνα. Πρόκειται για κτήριο τριών επιπέδων
σχήματος Γ με δειλή προβολή του ενός σκέλους. Νότια βλέπει σε περίκλειστη αυλή
με βαριά αυλόθυρα, διακοσμημένη με λιθανάγλυφα. Η όψη προς την αυλή έφερε
ημιυπαίθριους χώρους, όπως η σωζόμενη οξύκορφη τοξοστοιχία και το μη σωζόμενο χαγιάτι άνωθεν στο ύψος
της ανώτερης στάθμης. Η στάθμη αυτή που φιλοξενούσε τους καλούς χώρους της
κατοικίας, τόσο προς την οδό Παίδων όσο και στην δυτική όψη του έφερε αρχιτεκτονικές
προβολές, τα γνωστά σαχνισιά. Σώζονται
εκείνα της ανατολικής όψης (οδός Παίδων) με τις ξύλινες καμπύλες αντηρίδες
τους. Δυστυχώς, οι διάφορες χρήσεις που έχει υποστηρίξει το κτήριο έχουν
επιφέρει πολλές αλλαγές στην αρχική του κατασκευή και βέβαια πολλές
καταστροφές, όπως, πέρα από τα προαναφερόμενα, τα χαμένα ανοίγματα και οι άνωθεν
φεγγίτες στα σαχνισιά της ανατολικής
όψης.
Αφήνουμε το αρχοντικό και συνεχίζουμε νότια στην πλατεία Πεσόντων Οπλιτών, Εδώ υψώνεται σε σχεδόν άριστη κατάσταση το οθωμανικό τέμενος του Εμίρ Ζαδέ, παρά την καθαίρεση του προστώου και την κατεδάφιση του μιναρέ το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Πρόκειται για κτίσμα του 15ου αιώνα, σαφώς επηρεασμένο από την βυζαντινή ναοδομία και ανήκει στην πρώτη περίοδο της οθωμανικής κατάκτησης της Χαλκίδας. Έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο και σήμερα στεγάζει μέρος της μεσαιωνικής αρχαιολογικής συλλογής, αλλά δυστυχώς δεν είναι ανοικτό στο κοινό! Στον έμπροσθεν χώρο του τεμένους βρίσκεται οθωμανική κρήνη με προστώο στηριζόμενο σε κίονες και εξαίρετη ανάγλυφη διακόσμηση. Δυστυχώς τη στιγμή που γράφονταν αυτές οι γραμμές τόσο η πρόσοψη του τεμένους όσο και η κρήνη ήταν γεμάτα γκράφιτι (αυτή καθαρίστηκε), ενώ το προστώο της κρήνης στηριζόταν με σιδεριές, υποβαθμίζοντας βέβαια την εμφάνιση και την καλλιτεχνική αξία των μνημείων.
Ο περίπατος συνεχίζεται νότια, όπου σύντομα θα συναντήσουμε το ναό της Αγίας Παρασκευής. Πρόκειται για μία ξυλόστεγη, τρίκλιτη βασιλική ηλικίας, ούτε λίγο ούτε πολύ, 1500 ετών! Η επικρατέστερη θεωρία ανέγερσης του μνημείου υποστηρίζει ότι χτίστηκε από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό τον 5ο αιώνα, πιθανώς στα θεμέλια αρχαιοελληνικού ναού. Ο ναός υπήρξε αφιερωμένος στην Παναγία Περίβλεπτο, λόγω του ανάγλυφου της Θεοτόκου, εντοιχισμένο σήμερα στο βόρειο παρεκκλήσι. Την περίοδο της Φραγκοκρατίας, συγκεκριμένα στα μέσα του 13ου αιώνα, ο ναός ανασκευάζεται στα πρότυπα της δυτικής μεσαιωνικής (γοτθικής) ναοδομίας, παραχωρούμενος στο Τάγμα των Δομινικάνων, οι οποίοι ιδρύουν αβαείο με κεντρικό κτίσμα τον εν λόγω ναό. Κατά την Τουρκοκρατία, το 1470 ο ναός μετατρέπεται σε οθωμανικό τέμενος, αλλά προς το τέλος της περιόδου χρησιμοποιήθηκε και ως στάβλος, αποθήκη και αμαξοστάσιο. Στην Αγία Παρασκευή αφιερώθηκε μετά την απελευθέρωση. Κατά την ταπεινή μας άποψη το σημαντικότερο στο ναό είναι η ύπαρξη πολλών στοιχείων της γοτθικής ναοδομίας, κάτι εξαιρετικά σπάνιο στον ελλαδικό χώρο. Άλλωστε είναι εμφανές ότι στο ρυθμό αυτό ανήκει το μεγαλύτερο μέρος των εξωτερικών και εσωτερικών στοιχείων του ναού.
Παρατηρήστε τα οξύκορφα γοτθικά τόξα στις τοξοστοιχίες που ορίζουν τα κλίτη του ναού εσωτερικά, το κεντρικό τόξο άνωθεν του τέμπλου με την περίτεχνη γλυπτική διακόσμηση, τα οξύκορφα γοτθικά παράθυρα, ανοιχτά ή φραγμένα -εκείνο της βόρειας όψης παραπέμπει απευθείας στο ÎΙ de France και στη Notre Dame στο Παρίσι, αν και εικάζεται ότι πρόκειται για μεταγενέστερη κατασκευή του 19ου αιώνα- τις επίσης οξύκορφες τυφλές αψίδες στην τοιχοποιία εσωτερικά, καθώς και το μεγάλο σταυροθόλιο άνωθεν του ιερού και τα μικρότερα άνωθεν των παρεκκλησίων. Σημαντικά θεωρούνται και τα κιονόκρανα, γοτθικής τεχνοτροπίας και αυτά, όπως και τα ιδίας τεχνοτροπίας ξύλινα φουρούσια της στέγης. Επίσης, προσέξτε τη θέση που υψώνεται ο πύργος του κωδωνοστασίου. Η βάση του περιέχεται στο βόρειο κλίτος του ναού σε μικρή απόσταση από την βορειοανατολική γωνία, θέση που δεν συνηθίζεται στην ορθόδοξη παράδοση, αφού οι κατασκευές αυτές τοποθετούνται στην δυτική όψη ή είναι ανεξάρτητες του ναού. Αντίθετα, είναι ιδιαίτερα σύνηθες στην μεσαιωνική δυτική ναοδομία.
Ενδιαφέρον έχει και η τετράγωνη διαμόρφωση της ανατολικής όψης χωρίς τις
ημικυκλικές κόγχες των ορθόδοξων ναών. Η ξύλινη στέγη χρονολογείται στη
λατινική μετασκευή, αφού η δενδροχρονολόγηση έχει δείξει το έτος 1223, αλλά
μάλλον τα ξύλα έχουν κοπεί λίγα χρόνια αργότερα. Η δυτική όψη έχει ξαναχτιστεί
τον 19ο αιώνα, αφού κατέρρευσε τμήμα της λόγω σεισμού, με αποτέλεσμα
να χαθούν αρκετά από τα γοτθικά στοιχεία που την χαρακτήριζαν. Σύμφωνα με ένα
σχέδιο του Christian Hansen που απεικονίζει την αυθεντική πρόσοψη του
μνημείου, αυτό έφερε προστώο με οξύκορφο διαβατικό εμπροσθεν της δυτικής και
κύριας εισόδου, με οξύκορφο το τόξο και της τελευταίας. Άνωθεν του προστώου
ανοιγόταν χαρακτηριστικό κυκλικό παράθυρο, γνωστό στη γοτθική αρχιτεκτονική ως ρόδακας (rose window) με διακόσμηση ανάλογου ύφους, ακόμα
ψηλότερα από αυτό υπήρχε ο λέοντας της Βενετίας, πιθανώς ανάγλυφος και άνωθεν
αυτού τρίλοβο γοτθικό παράθυρο με οξύκορφα τόξα. Ο κάθετος άξονας της
διακόσμησης ολοκληρωνόταν με έναν κυκλικό φεγγίτη πάνω από το τρίλοβο άνοιγμα.
Οι δύο ελεύθερα ιστάμενοι κίονες που παραμένουν έμπροσθεν της σημερινής δυτικής
πύλης ανήκαν στο καταρρεύσαν τμήμα του ναού.
Βγαίνουμε από το ναό και κατευθυνόμαστε στο άλλο άκρο της πλατείας, όπου στέκεται ένα μοναχικό κτήριο εκλεκτικιστικής εμφάνισης και εντοιχισμένο έναν ενετικό λέοντα άνωθεν της θύρας. Πρόκειται, πιθανώς, για το σπίτι του Ενετού Βάιλου, ανώτατου άρχοντα της Χαλκίδας και αποτελεί βέβαια το μοναδικό σωζόμενο μεσαιωνικό κοσμικό κτήριο της πόλης. Το συμπέρασμα αυτό βασίζεται σε ευρήματα κατά την πρόσφατη αποκατάσταση του κτίσματος. Στο μνημείο μπορούμε να διακρίνουμε τρείς αρχιτεκτονικές φάσεις. Η πλευρά που κοιτάζει προς το ναό, ανατολική όψη, είναι διαμορφωμένη σύμφωνα με τις αρχιτεκτονικές επιταγές του 19ου αιώνα με κορνίζες και ψευδοκίονες που στέφονται από επίκρανα. Η πίσω όψη χωρίζεται ουσιαστικά σε δύο τμήματα. Το νότιο που εμφανίζεται πιο αυστηρό και θεωρείται το παλαιότερα τμήμα του κτηρίου και το βόρειο που θεωρείται ότι ανήκει στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, προφανώς αποτέλεσμα μετασκευής. Το τελευταίο εμφανίζει αρχιτεκτονική προβολή και ημιυπαίθριο χώρο στον όροφο, στεγασμένος αυτός με κατασκευή που φέρει τόξα διπλής καμπυλότητας. Το σημαντικότερο στοιχείο όμως του κτίσματος είναι η κιονοστήρικτη στοά στο ισόγειο, η loggia, με τα κιονόκρανα να παραπέμπουν άμεσα σε εκείνα που παρατηρούμε στον ναό της Αγίας Παρασκευής απέναντι. Αν το κτήριο δεν είναι ανοιχτό, δηλαδή το πιθανότερο, πλησιάστε στην καγκελόπορτα και θαυμάστε τον υπέροχο αυτόν ισόγειο χώρο με τις οξύκορφες αψίδες που υψώνονται πάνω στους κίονες. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα λείψανα τοιχοποιίας το κτίσμα εκτεινόταν προς τα δυτικά. Βάσει κατασκευαστικών στοιχείων των πατωμάτων, θεωρείται κτίσμα των μέσων του 15ου αιώνα.
Αφήνοντας το μουσείο αναζητήστε την οδό Μπαλαλαίων όπου βρίσκεται ένας πύργος, ανάμεσα στα νεότερα κτίσματα και σε
έναν κισσό που τον έχει τυλίξει. Πρόκειται πιθανότατα για ενετικό πύργο, γνωστό
σήμερα ως πύργος της σειρήνας, ο
οποίος έντονα θυμίζει τους επιβλητικούς πύργους
της Τοσκάνης. Ο πύργος αναπτύσσεται ιδιαίτερα καθ’ ύψος, είναι τετραγωνικής
διατομής και μικρού εσωτερικού εμβαδού. Στα τέλη του 18ου αιώνα ή
στις αρχές του 19ου τοποθετήθηκε στον πύργο ρολόι, ενώ λίγο πριν το
1940 μία αντιαεροπορική σειρήνα, η οποία παραμένει ως σήμερα, υποβαθμίζοντας
ξεκάθαρα το μνημείο.
Chalcis or Chalkida is a pretty beautiful city, located close to Athens. Its location, as
the connection link between mainland Greece and Euboea island the surrounding
landscape with the fiord-like coasts,
and Evripos strait with its crazy
water donate to the city an intangible charm. The water stream in Evripos
strait changes direction every 6 hours with a meantime break, when the water
remains stagnant for 10 minutes. Almost once a month this circle can be broken
for a few days.
However, Chalkida is not only what we mentioned. The city is not even
only the seaside coffee shops and restaurants, the old, as it is known, bridge
above the strait, and the coastal pedestrian street. It is much more than
these. Before we go to find what the city really is, let’s quote an aspect of
its history, a unique and unknown aspect, which is not reflected upon the city,
but in any case it is reflected all over the world. This aspect has to do with
the origin of the Latin alphabet.
The ancient Greek alphabet could be found in different variations. Some
of these variations were very close to what today we name Latin alphabet. The
Chalcidian alphabet, very similar to the Cretan, Boeotian (ancient Thebes
region) and Rhodiot, was one of them, and it is considered that it had been
expanded to the whole Euboea, as it is known that ancient Eretrians also used
it.
In the south part of the Italian peninsula, close to Naples, the ancient
city of Cumae has been excavated, which is considered as a colony, established
by Euboeans in the last quarter of the 8th Century BC, when the
Greek colonization of the West began. The archaeologist, Efi Sapouna-Sakellarakis,
supported since already 1984 that the ancient city of Cumae in Euboea was
really existed. Next years she excavated Viglatouri hill, close to the modern
city of Cumae, Euboea, bringing into light remains of buildings and various
findings, which confirmed the existence of an ancient city in this site,
proving in this way the once existence of ancient Cumae. It is believed that
the connection of this ancient city with the homonymous colony in the Italian
peninsula is probably the route to the West that the Chalcidian alphabet
followed. In the next phase, it is considered that this alphabet was adopted by
the Etruscans and later by Romans.
The Greek alphabet, originated by the Phoenician alphabet, began the
most likely in the 8th Century BC. This case is based on findings.
Its variations’ appearance can be dated about the same period. In addition, it
is worth noting that in the isle of Ischia, in south Italy, where one of the
oldest Greek colonies in the West was located, named Pithekoussai, a clay cup
was discovered, known as the cup of
Nestor, on which the oldest known inscription of the Chalcidian alphabet
can be found. The cup can be dated in the period 700-750 BC, and it is believed
that was made in a workshop in Rhodes island.
However must be noted that even though this is the prevailing view about
the origin of the Latin alphabet, there are also different views, as usually
happens with similar subjects.
Certainly, today in Chalkida people speak the same Greek language as in
the rest of country, using the same script, so the visitor has only to worry
what option will take crossing the strait via the old bridge. The first option
is to remain on the coastal pedestrian street along the come and go sea-water of the strait for walking, eating, having a
coffee or a drink and the second, except for what was mentioned, to take a walk
behind the coastal front of the south Euboean part of the city, in the
neighborhood of Kastro (=Castle). This neighborhood constitutes the old city of
Chalkida. Certainly the walls have been demolished, as well as the sea-fortress
once standing on the strait, in front of the old entrance of the city, but the
traces of the people who passed from the place, as invaders of course, are
still visible. In addition, if someone decides to visit Fourca hill, in the
mainland coast, he will definitely have the total view of the city’s history,
and all these in just one day, including coffee and lunch time.
At the middle of the 12th Century, Evripos, as the city was
known in the Byzantine era, also later known as Negroponte, was a big and
important city. Venetians first came in the city since already 1082, when the
Byzantine Emperor, Alexios I Komnenos, granted privileges to them, in return
for their services, when Normans with Robert Guiscard in charge tried to invade
in Byzantine land. Nevertheless, Venetians took care to be the absolute rulers
of Euboea after the 4th crusade in 1204. In fact they managed to,
only after a few years due to some problems that they had in Crete, but in any
case in 1216 Euboea had a Venetian Vaelos (= governor, it comes from the Latin
word baiulus, means porter). After the Restoration of the
Byzantine Empire in 1261, Byzantines tied to reoccupy Euboea, but they failed.
Venetians retained Negroponte until 1470, when the Turk Sultan, Mehmed II the
Conqueror, occupied the city. Chalkida remained under Ottoman rule until 1833,
when Modern Greek State was established.
The walls of Chalkida were demolished in 1890, as well as the sea-fortress. The fortress was built by the knight, Jacques d’ Avenses, in the period 1204-1216, before
Venetians take the city. The Turk traveler, Evliya Ҫelebi, wrote that in 1670
the walls of the city were standing in pentagon shape with three defense lines,
reinforced by ten flanking towers plus the free-standing sea-fortress. The
sea-fortress was engaged to control and secure the access to the walled city,
and at the same time to the entire island, even though a moat separated the
walled city from the island hinterland. During the last phase of the fortress,
a multi-arched stone bridge gave access to it from the mainland coast, while on
the other side a wooden draw-bridge connected it with the city. According to
what we can see in the gravures or the old photos, it was an impressive
structure, and if it had survived, it would be a real jewel for Chalkida. The
then king of Greeks (yes, we had kings in Greece until 60s) characterized this
act as act of Vandals (meaning barbarians)!
The walk on Kastro neighborhood begins from the Mansion of Paidon str., located in the homonymous street. Crossing
the strait via the bridge, we have to turn on the right, where we can find a
square. On the other side of this square an alley named Paidon str. starts. The
Mansion is an outstanding example of urban Balkan traditional architecture, mainly
flourished in the second part of the 18th Century and the first part
of the 19th Century. Unfortunately, it is in very bad condition,
even though it is owned by the Greek Ministry of Culture and a study for its
restoration is ready since many years. The building was first mentioned in 1840
as Dervisagas property, but it is not known whether he really built it.
According to its architectural features, the most likely is the Mansion was
built at the end of the 18th Century, start of the 19th
Century. This a three-storey construction, built in L ground plan with a timid
projection of the east arm. The south side is enclosed by a walled courtyard
with a heavy gate, adorned with stone-reliefs. On this side, semi-closed spaces
could be found, such as the surviving arcade on the ground level and the not
surviving wooden hayat upon the arcade. On the upper level of the mansion
projected parts can be still seen, named sachnisia
(in plural, in singular sachnisi,
Persian). The projected parts are one of the most typical elements of this
architectural style. The Mansion housed several different services from time to
time, and probably this the reason that it lost large part of its original
features.
Leaving the mansion in its silence, we keep walking to the south,
searching for Pesodon Opliton (=Killed Soldiers) square. On this site, the
Ottoman mosque of Emir Zade is
standing in a very good condition, even though the demolition of its open
portico and its minaret in the second part of the 19th Century. This
is a 15th Century construction, definitely influenced by the
Byzantine church architecture. It belongs to the first period of the Ottoman
rule. It is a listed historical monument, and today it housed part of the
medieval archaeological collection of the city, but it is not open to the
public! In front of the mosque, an Ottoman fountain can be found, adorned with
excellent stone-reliefs and Arabian inscriptions.
We keep walking to the south, in order to find the Church of Agia Paraskevi. This is a wooden roof, three-aisled
basilica, less or more 1.500 years old! The most prevailing opinion about the
construction of the monument supports that it was built by the Byzantine
Emperor Justinian in the 5th Century, maybe above the remains of an
ancient Greek temple. During the Venetian rule period of the city, the most
likely at the middle of the 13th Century, the church was renovated
according to the western church-architectural (Gothic) style, granted to the
Dominican Order. Dominicans established an Abbey and this was the main church.
In the Turkish rule period, the church was converted into a mosque, but at the
end of the this period, it served as a stable, a storage place, and a parking
for carriages. The church was dedicated to Agia Paraskevi after the
establishment of the Modern Greek State. Nevertheless, in our opinion the most
important is the existence of several Gothic features on the church, something
rather rare in Greece. In fact, it is obviously that the largest part of both,
the external and the internal features of the church belong to this style.
The visitor can spot the pointed arches of the arcades, which divide the church in three aisles, the richly adorned central, also pointed, arch above the iconostasis, the still open or walled pointed arched windows, especially the one on the north side, which mentally takes us to Notre Dame and to Île-de-France (literally means Island of France), the region around Paris, and the birth place of Gothic style, even though it is believed as more recent construction, the also pointed blind arches on the internal masonry, as well as the large cross-vaulted roof of the sanctuary and the smaller ones above the chapels. Also important are considered the capitals of the columns, as wells the same art-style wooden corbels of the roof. Interesting is also the position that the belfry occupies, as it is included in the north aisle, close to the northwest corner, common position for the western church architecture, uncommon for the Orthodox tradition. At the Greek-Orthodox churches the bell-towers are positioned on the west side as free-standing or as adjacent structures.
It is even worth noting the square formation of the east side, without
the semi-circular niches of the Orthodox churches. The wooden roof is dated at
the Latin conversion, as the dendrochronological dating (Greek dendro=tree) showed the year 1223, but
the wooden beams must be cut some years later. The west façade has been rebuilt
in the 19th Century, as the original collapsed due to an earthquake.
The result is many Gothic features, which once characterized the façade were lost.
According to an old sketch of the Danish architect, Christian Hansen, which
depicts the original façade, an open, pointed arched portico in front of the
west, same-shaped door was situated. Above the portico there were an adorned
Gothic style rose-window, the winged-lion of Venice on higher level, and even
more higher an also pointed arched window, consisted of three parts. Both
free-standing columns outside the today west façade belonged to the collapsed
part of the building.
On the west edge of the same square, an eclecticism building is standing
with a Venetian winged-lion built-into the masonry above the door. This is the mansion of the Venetian Vaelos, and
certainly the only surviving medieval house in Chalkida. We draw the conclusion
due to the findings after recent renovation of the building. We can discern
three building phases. The first one is the façade, which faced the church,
east side, is conversed according to the architectural trend of the 19th
Century, adorned with cornices, pseudo-columns, and pseudo-capitals. The second
and the third can be spotted on the strict south part, which is considered as
the oldest, and on the north part, belonging to the Ottoman period, perhaps a
result of deformation. On this last part, a projected part can be found, as
well as a semi-open space (hayat) covered by a construction with double curved
arches. Nevertheless, the most important space of the mansion is the loggia with the arcade, in the ground
level. The capitals is a direct reference to the capitals of Agia Paraskevi
church. If the building is closed, the most likely, someone can approach the
cage-door to admire this amazing place. It seems that what we can see today was
once extended to the west. According to the construction of the wooden floors,
the mansion can be dated at the middle of the 15th Century.
South of the square an army plant is located. Someone can follow the
signs to the Folklore Museum, walking along the fence wall of the army plant.
This street leads to the only remain of the city’s walls, which houses the
Folkore Museum of the city. However, wandering on the streets of Kastro
neighborhood is pretty pleasant, as some of the old houses are still preserved,
but only a few in a good condition.
Leaving the museum, we can search for Balalaion str., where a tower is
standing between the modern buildings. This is a Venetian tower, today known as
the tower of siren, which is a
reminder of the impressive Tuscan towers in Italy. The tower is a particularly
high, slim, built in square ground plan structure. At the end of the 18th
Century or start of the 19th Century a clock was placed on the
tower, while before 1940 an anti-aircraft siren was added, remaining until
today, clearly downgrading the monument.
Nevertheless, the walk in Chalkida cannot be completed without passing
from the Jewish Synagogue, in fact
searching one more unique aspect of its history. The Synagogue is located on Kotsou
str., which starts from the square next to the old bridge. It is housed in a
lovely neoclassical building, dated in 1855, which was built after the fire
that destroyed the older. The Synagogue has been burned 6 times, and all the
times it was rebuilt in the same position, actually constituting one of the
oldest Synagogues in Greece. It is not known when it was built for first time.
The Jewish community of Chalkida can be considered as the oldest one in Europe
that remains in the same city, as perhaps has a more than 2.500 years history.
The view that the first Jewish came in Chalkida in the first half of the 6th
Century BC has been expressed.
Somewhere here, at this historical site our walk in Kastro of Negroponte
is over.
However, there is something more that is really worth a visit. This is Karababas fort. The fort is located on
Fourka hill, on the mainland coast, above the strait, once controlling and
securing the sea-passage of the strait and also the access to the city. It was
built in the Ottoman period in 1684, but it was planned by the Venetian,
Gerolimo Galopo. The plan followed the military architecture of the 17th
Century, when battles were mainly carried out by firearms. A long-shaped
enclosure, three bastions, and a seven-sided impressive great tower constitute
the fortress. The access to the internal space of the great tower is allowed
through a high-positioned gate and a barrel vaulted, labyrinthine-like passage.
The fort is standing in a good condition, housing inside the tower a collection
of architectural sculptures, dated from the early Christian period until the
end of the Ottoman period. In our opinion, the best time to be there is in the
evening.
The visitor can walk on the allure
(=wall walk) to admire the view around. Coming out of the gateway of the fort
we take a last sight to the city. We wonder about the appearance of Chalkida,
whether the sea-fortress and some more of the old houses had been survived, or
all the old still surviving buildings were in good condition. Probably, we will not take an answer.
