Athens, five unknown landmark monuments - Αθήνα, πέντε άγνωστα σημαντικά μνημεία για την ιστορία της πόλης

text - images: Babis Pavlopoulos, iconstravel photography
languages: English, Ελληνικά

Benizelos mansion, the oldest surviving residence in Athens

Αρχοντικό Μπενιζέλων, η παλαιότερη σωζόμενη κατοικία στην Αθήνα

Athens is a city in layers, not only talking about the ground and the excavations, but also about the monuments. Layers and monuments that can represent the biggest part of the whole human history. Are all these monument known to the inhabitants and to the visitors of the city? And if inhabitants do not know the monuments, in which way the visitors could learn about? So, on this small and humble post, we will try a brief trip in our city’s history through five landmark monuments. Unfortunately, these monuments are not landmark for our city, as they should be, but they are landmark for important historical periods of Athens.

Τα μνημεία του πολεοδομικού συγκροτήματος των Αθηνών μπορούν κάλλιστα να αναπαραστήσουν ολόκληρη την πορεία της ιστορίας της Ανθρωπότητας, καθώς είναι μία από τις παλαιότερα κατοικημένες περιοχές στον κόσμο, ειδικά αν μιλήσουμε για συνεχή κατοίκηση. Όμως, πόσο γνωστά είναι τα μνημεία αυτά στους κατοίκους της; Άγνωστα για τους κατοίκους, προφανώς άγνωστα επί δύο για τους επισκέπτες. Έτσι, στο μικρό αυτό και ταπεινό άρθρο θα επιχειρήσουμε ένα σύντομο ταξίδι στην αθηναϊκή ιστορία παρουσιάζοντας πέντε μνημεία που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως αντιπροσωπευτικά, πιθανώς δε και ορόσημα, αντίστοιχων ιστορικών περιόδων. Μνημεία τα οποία πέρα από ορόσημα, θα έπρεπε να είναι και τοπόσημα για την πόλη μας. Αλλά, δεν είναι.

*Αφορμή για τα γραφόμενα που ακολουθούν υπήρξε η άγνοια που διαπιστώσαμε περί σημαντικών μνημείων της πόλης, αντιπροσωπευτικών για τις ιστορικές περιόδους αυτής, κατά τη διάρκεια αθηναϊκών περιπάτων που διοργανώθηκαν τη σεζόν που πέρασε. Ευτυχώς βέβαια, υπήρξε ενδιαφέρον από τους συμμετέχοντες, τουλάχιστον.

Vema in Pnyx:

Opposite to Acropolis, a hill-range is located. Names like Pnyx hill, Filoppapou hill, Nymfes hill, Mousses hill, perhaps are common on our ears, but how many of us could exactly show which is which, and what was the function of each of them? What we can find visiting the hill of Pnyx?

In fact, the hill of Pnyx is the place where it all began! The extended plateau that we will find visiting the hill, was the parliament of ancient Athens, as a State-city, known as Athenian Ekklessia (Athenian assembly). It was the place that democracy became reality, the place that allowed to ancient Athenians to create their Golden Age, our Golden Age, the Golden Age of Humanity. Please, consider that we are talking about “Democracy” five centuries BC. It was the place that allowed to these people to create art, but mainly to create… thought!

The first image for the visitor is the amazing view to the rock of Acropolis, but this is the less. Approach to the cut rocks and look for a flat stone pulpit. The Ambo of the Athenian Ekklessia, the “Vema”, as it is known, fortunately preserved until today. The Vema, where all the great personalities of the Athenian Golden Age, standing on this, spoke, personalities like Pericles, Aristides, Alcibiades and Demosthenes. Then, let’s turn our eyes to Acropolis. Now, we are standing between the Thought and the Art. Probably, on one of the most important places for humanity.

Pnyx hill, the Athenian Parliament, the place where Democracy became tangible.

Λόφος της Πνύκας, ο τόπος που λειτούργησε η Εκκλησία του Δήμου.

“Vema”, the flat stone-pulpit, where all the great personalities of the Athenian Golden Age spoke.

Το «Βήμα» της Αθηναϊκής Δημοκρατίας. Ας σκεφθούμε μόνο ότι μερικές από τις σπουδαιότερες προσωπικότητες της κλασσικής αρχαιότητας στάθηκαν εδώ απευθυνόμενοι στους Αθηναίους.

Το Βήμα στο λόφο της Πνύκας:

Απέναντι από την Ακρόπολη υπάρχει μία σειρά λόφων. Οι περισσότεροι από εμάς ξέρουμε ότι φέρουν ονόματα όπως Φιλοπάππου, Πνύκα, λόφος Μουσών, λόφος Νυμφών, Άρειος Πάγος (καλά αυτός είναι κάτω από την Ακρόπολη, όχι απέναντι). Αλλά ποιος είναι ποιος; Επίσης, ποιος ο ρόλος του κάθε λόφου στην Αθηναϊκή ιστορία; Πιο συγκεκριμένα, τι μπορεί, όποιος αποφασίσει να ανέβει ως την Πνύκα, να συναντήσει εκεί;

Ο λόφος της Πνύκας μπορεί να θεωρηθεί η βάση όλων, όλων όσων υπάρχουν σήμερα γύρω μας. Στο μεγάλο πλάτωμα που θα συναντήσουμε εκεί με τους κομμένους βράχους στη μία πλευρά λειτούργησε η Εκκλησία του Δήμου των Αθηναίων, δηλαδή κάτι σαν… κοινοβούλιο. Με λίγα λόγια είναι το μέρος που η Δημοκρατία έγινε πραγματικότητα, μία πραγματικότητα που έφερε τον Χρυσό Αιώνα στην πόλη των Αθηνών, τον Χρυσό Αιώνα για την ανθρωπότητα. Φθάνει μόνο να σκεφθούμε ότι μιλάμε για Δημοκρατία τον 5^ο αι π.Χ. Από τη Δημοκρατία η τέχνη έφθασε στην κλασσική της τελειότητα, μα το σημαντικότερο… επέτρεψε σε εκείνους τους ανθρώπους να φθάσουν την σκέψη τους κοντά στην τελειότητα.

Η πρώτη εικόνα που θα τραβήξει το μάτι του επισκέπτη του λόφου είναι η καταπληκτική θέα προς τον βράχο της Ακρόπολης, αλλά αυτό είναι το λιγότερο. Πλησιάστε τους κομμένους βράχους και αναζητήστε τον επίπεδο πέτρινο άμβωνα. Τον άμβωνα της Εκκλησίας του Δήμου, το περιβόητο Βήμα όπως είναι γνωστό. Το Βήμα, από το οποίο απευθύνθηκαν στους ενεργούς πολιτικά Αθηναίους, προσωπικότητες όπως ο Περικλής, ο Αριστείδης, ο Αλκιβιάδης και ο Δημοσθένης. Αμέσως μετά γυρίστε προς την Ακρόπολη. Τώρα στεκόμαστε ανάμεσα στην Τέχνη και στην Σκέψη. Γιατί η Δημοκρατία είναι σκέψη.

Προφανώς, ένα από τα σημαντικότερα σημεία του πλανήτη, για την ανθρωπότητα.

The retaining wall of the plateau of the Athenian parliament. It was built in the megalithic, dry-stone system.

Ο αναλημματικός τοίχος του πλατώματος της Εκκλησίας του Δήμου.

Gorgoepikoos church:

Next to Athens cathedral church, in Metropoleos square, a small church is standing; a small church under the shade of the cathedral. It is dedicated to Saint Eleftherios, but it is known as Gorgoepikoos or “small cathedral”.

This is a high Byzantine church, dated, the most likely, in the 12^th Century. It is considered that the monument preserves its original form. Gorgoepikoos is the only Athenian high Byzantine church that we cannot find brick-work on its masonry, but it was built in the main architectural style of that period, the cross in square with Athenian dome. Actually, the dome is considered as the most elegant and the most perfect example of the Athenian type dome.

There are 141 ancient sculptures, as spolia (=ancient parts, used in second hand) incorporated on the masonry of the church, dated in different periods and forming a mini museum. There is not a meaning unity, but for sure an aesthetic one, reminding us of an ancient temple. The most important of these spolia is placed above the main entrance on the west façade, under the cornice of the roof, forming a frieze. It is a unique Attic diary with a lot of information about the zodiac and the days off of the ancient Athenians. For years we believed that the sculpture is dated in the classic ancient period, but according to a newer study, it is dated in the 2th Century A.D. Perhaps Gorgoepikoos was built by the Archbishop, Michael Choniates, a man who adored antiquity.

The internal space is very evocative. The iconostasis is newer and from the old wall-paintings only small parts have survived, which cannot be dated.

Gorgoepikoos church, a high Byzantine, cross in square with Athenian dome, structure.

Ναός Γοργοεπήκοου, σταυροειδής εγγεγραμμένος μεσοβυζαντινός ναός, με Αθηναϊκό τρούλο.

Gorgoepikoos Church, detail of the south façade. A large number of ancient sculptures (141) are incorporated on its masonry.

Ναός Γοργοεπήκοου, λεπτομέρεια της νότιας όψης. Στην τοιχοποιία του ναού έχουν ενσωματωθεί 141 αρχαία γλυπτά.

Gorgoepikoos church, the most important of the ancient sculptures that are incorporated on its masonry is discerned under the cornice.

Ναός Γοργοεπήκοου, διακρίνεται κάτω από τη στέγη το σημαντικότερο από τα αρχαία γλυπτά που έχουν ενσωματωθεί στην τοιχοποιία του. 

Ο ναός της Γοργοεπήκοου:

Δίπλα στον Μητροπολιτικό ναό Αθηνών, στην πλατεία Μητροπόλεως, υπάρχει ένα μικρό εκκλησάκι. Είναι αφιερωμένο στον Άγιο Ελευθέριο, αλλά είναι πιο γνωστό ως Γοργοεπήκοος ή Μικρή Μητρόπολη.

Πρόκειται για μεσοβυζαντινό ναό, που χρονολογείται, το πιθανότερο, στον 12^ο αιώνα. Θεωρείται μάλιστα ότι διασώζει την αρχική του μορφή. Η Γοργοεπήκοος είναι ο μόνος μεσοβυζαντινός ναός των Αθηνών που δεν είναι χτισμένος με το πλινθοπερίκλειστο σύστημα και εν γένει δεν φέρει κανενός είδους κεραμοπλαστικό διάκοσμο. Παρόλα αυτά ο ναός ακολουθεί τον κυρίαρχο ρυθμό της εποχής, που δεν είναι άλλος από τον σταυροειδή εγγεγραμμένο με Αθηναϊκό τρούλλο. Μάλιστα, ο τρούλλος του ναού θεωρείται ο κομψότερος και τελειότερος του τύπου αυτού.

Η Γοργοεπήκοος φέρει ενσωματωμένα στην τοιχοποιία της 141 αρχαία γλυπτά σε δεύτερη χρήση (spolia), τα οποία χρονολογούνται σε διάφορες περιόδους, αποτελώντας ουσιαστικά μία μικρογραφία μουσείου. Δεν υπάρχει νοηματική ενότητα στη χρήση των γλυπτών, αλλά σίγουρα το αισθητικό αποτέλεσμα είναι σημαντικό, ενώ έχει επισημανθεί ότι θυμίζει αρχαίο ναό. Το σημαντικότερο αρχαίο γλυπτό που φέρει ο ναός είναι εκείνο άνωθεν της δυτικής και κύριας εισόδου, κάτω από το γείσο της στέγης, σε μορφή ζωφόρου. Πρόκειται για ένα μοναδικό ημερολόγιο, το οποίο μας δίνει πληροφορίες για τον ζωδιακό κύκλο και τις αργίες των αρχαίων Αθηναίων. Για χρόνια οι ερευνητές πίστευαν ότι ανήκε στην κλασσική περίοδο της αρχαιότητας, αλλά σύμφωνα με νεότερες μελέτες, χρονολογείται τον 2^ο αιώνα μ.Χ. Είναι πολύ πιθανό, ο ναός να χτίστηκε από τον αρχαιολάτρη, Αρχιεπίσκοπο Αθηνών, Μιχαήλ Χωνιάτη.

Ο εσωτερικός χώρος του ναού είναι ιδιαίτερα υποβλητικός. Το τέμπλο είναι νεότερο, ενώ από τις παλαιές τοιχογραφίες μόνο σπαράγματα σώζονται, τα οποία δεν έχουν χρονολογηθεί.

Gorgoepikoos church, views of the evocative internal space.

Ναός Γοργοεπήκοου, απόψεις του ιδιαίτερα υποβλητικού εσωτερικού χώρου.

Benizelos Mansion:

Benizelos family mansion is the oldest surviving residence in Athens and a very important building for the study of the traditional architecture in Greece. This is a substantial example of the Urban Balkan traditional architecture and perhaps the most important sample of this style in south Greece, where only a few of them have survived. The mansion is dated at the start of the 18^th Century. It was built above two, two-storey, smaller residences. We can find the remains of them in the ground floor of the mansion. This older core is dated in the 16^th Century.

Benizelos mansion is a two-storey building, with two yards, one in the north and one in the south. On the north façade there is an arcade in front of the ground floor and a deep open hayat (semi closed place) on the upper floor. The ground floor consists of three closed rooms that served as workshops and assistant places. On the upper floor, behind the open hayat, there are two closed rooms, one for the winter with a fireplace and one for the summer. The access to these internal spaces is allowed through wooden structures, actually two-level wardrobes, named “moussadra”. Moussadra is a typical element for mansions like this. Between these two rooms there is a space, as the continuity of the hayat, ending to an externally projected part. This is the “kalos ontas” (=fine room).

The access to the south yard is allowed through a covered passage. The south façade of the mansion is typical for the Balkan architecture, because we can spot all the main characteristic of this style, like the series of windows with skylights above, the wooden lace-like cornice of the roof, the incorporated, against earthquakes, wooden bounds on the masonry and finally the projected part of the “fine room”. The projected parts on the upper floors, in this architectural style, are named “sachnesi”. The word has a Persian origin and means the seat of Sachis, the Persian king, in direct connection with the term “fine room”.  

The ground floor is a stone structure, but the upper floor is constructed mainly by soft masonry, named “tsatmas”. It is worth noting that on the southeast corner we can find shot-slits for the defense of the mansion.

Benizelos family was one of the most important and powerful families in Athens, during the Ottoman rule period. Saint Filothey is considered as member of this family.

Benizelos mansion is located on Adrianou str, in Plaka neighborhood. 

Benizelos family mansion, the oldest surviving residence in Athens, a substantial example of the urban Balkan traditional architectural style. South view.

Αρχοντικό οικογένειας Μπενιζέλων, η παλαιότερη σωζόμενη κατοικία της Αθήνας και ένα εξέχον δείγμα της αστικής βαλκανικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Νότια άποψη.

Benizelos mansion, view of the north façade with the arcade and the deep semi-open hayat.

Αρχοντικό Μπενιζέλων, άποψη της βόρειας όψης με την τοξοστοιχία και το βαθύ, ανοιχτό χαγιάτι. 

Benizelos mansion, the deep semi-open hayat. On the background the “fine room” (kalos ontas). The entrances to the closed spaces of this level are discerned.

Αρχοντικό Μπενιζέλων, το ανοιχτό χαγιάτι του ορόφου. Στο πίσω μέρος ο χώρος του καλού οντά. Διακρίνονται, επίσης, οι είσοδοι στα δύο δωμάτια.

Benizelos mansion, south view, detail. The projected structure (sachnisi) is a typical element of the Balkan traditional architecture.

Αρχοντικό Μπενιζέλων, νότια όψη. Διακρίνεται η αρχιτεκτονική προβολή, το σαχνισί, ιδιαίτερα χαρακτηριστικό στοιχεία της βαλκανικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής.

Το αρχοντικό των Μπενιζέλων

Το αρχοντικό της οικογένειας των Μπενιζέλων είναι η παλαιότερη σωζόμενη κατοικία των Αθηνών, αλλά και ένα πολύ σημαντικό κτήριο για τη μελέτη της παραδοσιακής κατοικίας στην Ελλάδα. Πρόκειται για ένα εξαιρετικό δείγμα της αστικής, βαλκανικής, παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, πιθανώς το σημαντικότερο στην νότια Ελλάδα, όπου μόνο λίγα δείγματα του ρυθμού έχουν επιβιώσει. Το αρχοντικό χρονολογείται στις αρχές του 18^ου αιώνα. Είναι χτισμένο πάνω σε δύο, δίπατες οικίες, οι οποίες σήμερα ουσιαστικά αποτελούν το ισόγειο του αρχοντικού. Αυτός ο παλαιότερος πυρήνας χρονολογείται τον 16^ο αιώνα.

Το αρχοντικό είναι δίπατο, με δύο αυλές, μία νότια και μία βόρεια. Στη βόρεια όψη και έμπροσθεν του ισογείου το κτήριο φέρει τοξοστοιχία, ενώ στον όροφο ανοίγεται βαθύ χαγιάτι. Το ισόγειο αποτελείται από τρεις χωριστούς κλειστούς χώρους σε επαφή και εν σειρά τοποθετημένους που χρησίμευαν ως εργαστήρια και αποθήκες. Στο άνω επίπεδο, οι κλειστοί χώροι είναι δύο, το χειμωνιάτικο με το τζάκι και το καλοκαιρινό. Η είσοδος στους δύο αυτούς χώρους επιτρέπεται μέσω ξύλινων κατασκευών που στην πραγματικότητα είναι δύο δίπατες ντουλάπες. Οι κατασκευές αυτές είναι γνωστές ως «μουσάντρες», ένα χαρακτηριστικό στοιχείο της αρχιτεκτονικής αυτής. Ανάμεσα στους δύο κλειστούς χώρους, το χαγιάτι βαθαίνει για να καταλήξει σε εξέχον τμήμα προς την νότια αυλή. Ο ημιυπαίθριος αυτός χώρος είναι ο «καλός οντάς»

Η πρόσβαση προς τη νότια (πίσω) αυλή επιτρέπεται μέσω σκεπαστού περάσματος. Η νότια όψη του αρχοντικού είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστική για την βαλκανική παραδοσιακή αρχιτεκτονική, αφού φέρει όλα τα τυπικά στοιχεία αυτής. Αυτά είναι, ρυθμική σειρά παραθύρων με φεγγίτες άνωθεν, ξύλινο δαντελωτό γείσο στέγης, αντισεισμικές ξυλοδεσιές ενσωματωμένες στην τοιχοποιία και τέλος την αρχιτεκτονική προβολή πίσω από τον «καλό οντά». Τα εξέχοντα μέρη στις άνω στάθμες, ονομάζονται «σαχνισιά». Η λέξη έχει περσική προέλευση και σημαίνει η έδρα του Σάχη, του Πέρση βασιλιά, όρος ευρισκόμενος σε άμεση συνέχεια με τον «καλό οντά».

Η τοιχοποία του ισογείου είναι κατασκευασμένη από πέτρα, αλλά εκείνη των άνω ορόφου αποτελείται κυρίως από ελαφριά υλικά και ονομάζεται «τσατμάς». Αξίζει δε να αναφερθεί ότι στη νοτιοανατολική γωνία του άνω επιπέδου, το αρχοντικό φέρει πολεμίστρες για την άμυνά του.

Οι Μπενιζέλοι ήταν από τις πιο ισχυρές οικογένειες στην Οθωμανική Αθήνα. Η Αγία Φιλοθέη θεωρείται ότι ήταν μέλος της οικογένειας.

Το αρχοντικό βρίσκεται στην Πλάκα, στην οδό Αδριανού.

Benizelos mansion, the capitals of the arcade in front of the ground floor, north façade.

Αρχοντικό Μπενιζέλων, τα κιονόκρανα της τοξοστοιχίας έμπροσθεν του ισογείου, βόρεια όψη.

Benizelos mansion, the internal space of the winter room with the fireplace.

Αρχοντικό Μπενιζέλων, εσωτερική άποψη του χειμερινού οντά με το τζάκι.

Benizelos mansion, view of the north façade through the arch of the staircase.

Αρχοντικό Μπενιζέλων, άποψη της βόρειας όψης μέσα από την καμάρα της σκάλας.

Syggros Tower:

The Syggros tower was built at the end of the 19^th Century. It was planned by Ernst Ziller, the German architect, who was a real influencer for the Greek architecture of that period.

Andreas Syggros, the man who built the tower, was a merchant, a banker and a politician, but also a National Benefactor.

The building mainly belongs to the Neogothic style, but neoclassical elements are also present. The tower reminds us of the manor houses of the European country side, as it was built with corner bartizans and battlemented parapets, imitating older fortified residences, inside a huge estate,. The corner square tower underlines this feeling, as it rises like a keep (donjon), coming directly from the medieval era. It was exactly the feeling that the architect tried to give to the tower, simultaneously with a sense of luxury.

The image of the manor house is completed with the chapel of the family, built next to the residence. It is dedicated to Saint Andreas. The chapel is a very interesting structure, because, perhaps, it is the only Orthodox Church, built in Neogothic style. It was also planned by Ernst Ziller, as a very elegant construction. The elements, according to them, we classify the chapel in the Neogothic style are the pointed arched openings, the decoration around the door on the west façade, the A frame roof, the rose window above the door and the Gothic spires.

The Syggros tower is a significant example of the architecture that was developed in the Athenian suburb of Kifissia, at the end of the 19^th Century and the start of the 20^th Century. It was a luxury architectural style, very close to Eclecticism and Historicism. The main stream of this style is known as Greek-Swiss style, but the tower does not belong to the main stream.

The buildings and also the estate are property of the Institute of Agronomic Siences (I.A.S). In the 950 acres estate we can find a small forest, suitable for walks, as it can be visited.

Syggros tower is located in south Kifissia, on Kifissias str, where the main entrance is sited.

Syggros tower, a significant sample of the luxury architecture, which was developed in the Athenian suburb of Kifissia at the end of the 19^th Century.

Πύργος Συγγρού, αντιπροσωπευτικό δείγμα της πολυτελούς αρχιτεκτονικής που αναπτύχθηκε στην Κηφισσιά κατά το τέλος του 19^ου αιώνα.

The chapel of the Syggros manor house. It is, perhaps, the only Orthodox church, built in Neogothic style.

Το παρεκκλήσι του πύργου Συγγρού, πιθανώς ο μοναδικός ορθόδοξος ναός, χτισμένος σε νεογοτθικό στυλ.

Πύργος Συγγρού:

Ο πύργος Συγγρού, όπως είναι γνωστό το κτήριο, χτίστηκε στο τέλος του 19^ου αιώνα. Σχεδιάστηκε από τον μεγάλο Γερμανό αρχιτέκτονα, Έρστ Τσίλερ, τον άνθρωπο που επηρέασε την ελληνική αρχιτεκτονική της περιόδου όσο ελάχιστοι.

Ο Ανδρέας Συγγρός ήταν έμπορος, τραπεζίτης και πολιτικός, αλλά πέρα από οτιδήποτε… άλλο, έμεινε στην ιστορία και ως Εθνικός Ευεργέτης.

Το κτήριο ακολουθεί κυρίως τον νεογοτθικό ρυθμό, διανθισμένο με νεοκλασικά στοιχεία, θυμίζοντάς μας τις ευρωπαϊκές εξοχές, καθώς είναι χτισμένο μέσα σε μία μεγάλη καταπράσινη έκταση. Οι επάλξεις στη στέψη της στέγης και οι εκφυλισμένοι γωνιακοί πυργίσκοι παραπέμπουν σε παλαιότερες οχυρές κατασκευές, ενώ ο γωνιακός τετράγωνος πύργος, υπογραμμίζει αυτή την αίσθηση καθώς υψώνεται ως ακρόπυργος, ερχόμενος απευθείας από το μεσαίωνα. Αυτή ήταν ακριβώς η αίσθηση που ο αρχιτέκτονας ήθελε να δώσει, παράλληλα με την αίσθηση της πολυτέλειας.

Η εικόνα του πύργου συμπληρώνεται με το παρακείμενο οικογενειακό παρεκκλήσι, αφιερωμένο στον Άγιο Ανδρέα. Το παρεκκλήσι αποτελεί μία πολύ ενδιαφέρουσα κατασκευή, καθώς είναι πιθανώς ο μοναδικός ορθόδοξος ναός χτισμένο σε νεογοτθικό ρυθμό. Έχει σχεδιαστεί επίσης από τον Έρνστ Τσίλερ, ως μία ιδιαίτερα κομψή κατασκευή. Τα στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία κατατάσσουμε το ναό στον νεογοτθικό ρυθμό είναι τα οξύκορφα ανοίγματα, η διακόσμηση που περιβάλει την κύρια είσοδο στη δυτική όψη, η επικλινή στέγη, η ροζέτα (κυκλικό άνοιγμα) πάνω από τη θύρα και τέλος τα γοτθικά βέλη που υψώνονται στον ουρανό.

Ο πύργος Συγγρού είναι ένα σημαντικό παράδειγμα της αρχιτεκτονικής που αναπτύχθηκε στην Κηφισσιά, στο τέλος του 19^ου αιώνα και στις αρχές του 20^ου αιώνα. Ήταν μία αρχιτεκτονική υψηλών απαιτήσεων, πολύ κοντά στον εκλεκτικισμό και στο ιστορικισμό. Το κύριο ρεύμα ονομάστηκε «ελληνοελβετικό», αλλά το συγκεκριμένο κτίσμα δεν φαίνεται να έχει μεγάλη σχέση με αυτό.

Τα κτίσματα και ή έκταση πράσινου που τα περιβάλει ανήκουν στο Ινστιτούτο Γεωπονικών Επιστημών. Το κτήμα Συγγρού, όπως είναι γνωστή η έκταση, εκτείνεται σε 950 στρέμματα, αποτελώντας ένα μικρό δάσος, κατάλληλο για περιπάτους, καθώς είναι επισκέψιμο.

Ο πύργος και το κτήμα Συγγρού βρίσκονται στην νότια Κηφισιά, στην λεωφόρο Κηφισιάς, όπου και η κύρια είσοδος.

Syggros tower, general view. The battlemented parapet, the corner square “keep”, as elements of the Neogothic architecture, are discerned.

Πύργος Συγγρού, γενική άποψη. Διακρίνεται ο τετράγωνος πύργος, μιμούμενος ακρόπυργο και οι επάλξεις στη στέψη της στέγης.

Syggros tower is standing inside a 950 acres estate.

O πύργος Συγγρού είναι χτισμένο μέσα σε μία έκταση πράσινου 950 στρεμμάτων.

The Small Apartment-building 

Next to the Acropolis museum, on Dionysiou Areopagitou str., we will find a very elegant building. This is a world famous creation of the architect Vassileos Kouremenos, known as “Small apartment-building”. It is a projected example of the Art Deco movement and of course a very important building for the modern Athenian architecture, built in 1930. On the main façade, we can discern elements inspired by the ancient past, like the pseudo-pilasters and the women statues, reminding us of Caryatides of Acropolis. When the Acropolis museum was building, the State (?) had decided to demolish the building, just to provide better view to Acropolis from the museum coffee shop. It would be a world crime. Fortunately, it never happened.  

“Small apartment-building” (1930), a word famous example of Art Deco.

«Μικρή Πολυκατοικία» (1930), ένα παγκοσμίως αναγνωρισμένο αριστούργημα της Άρτ Ντέκο.

“Small apartment-building”, detail of the main, richly decorated, façade.

«Μικρή Πολυκατοικία», μερική άποψη της πλούσια διακοσμημένης κυρίως όψης.  

Η Μικρή Πολυκατοικία:

Ακριβώς δίπλα στο μουσείο της Ακρόπολης, στον πεζόδρομο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, υψώνεται ένα ιδιαίτερα κομψό κτήριο. Είναι η παγκοσμίως διάσημη δημιουργία του αρχιτέκτονα Βασίλη Κουρεμένου, γνωστή ως Μικρή Πολυκατοικία. Αποτελεί ένα εξέχον παράδειγμα του κινήματος Αρτ Ντέκο και βέβαια ένα πολύ σημαντικό κτήριο για τη νεότερη Αθηναϊκή αρχιτεκτονική, χτισμένο το 1930. Στην κυρίως πρόσοψη διακρίνονται στοιχεία εμπνευσμένα από την αρχαιότητα, όπως οι ψευδοκίονες τα φωτιστικά της εισόδου που φέρονται από γυναικείες φιγούρες, με ευθεία παραπομπή στις Καρυάτιδες, ορθομαρμαρώσεις και ψηφιδωτές παραστάσεις με αρχαιοελληνικό περιεχόμενο.

Όταν χτιζόταν το μουσείο της Ακρόπολης, είχε αποφασιστεί η κατεδάφιση αυτού του αριστουργήματος, με σκοπό να υπάρχει ανεμπόδιστη θέα προς τον ιερό βράχο από το… καφέ του μουσείου. Ευτυχώς το έγκλημα κατά της παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς αποφεύχθηκε, μετά από (και) παγκόσμια κατακραυγή.

Meteora, the monastic polity and the “suspended” in the air rock-towers - Μετέωρα, μία μοναστική πολιτεία και ένα μοναδικά επιβλητικό τοπίο

text - images: Babis Pavlopoulos - iconstravel photography

languages: English, Ελληνικά

Meteora, Roussanos monastery inside the imposing landscape of the rock-towers.

Μετέωρα, η μονή Ρουσάνου μέσα στο επιβλητικό τοπίο των πέτρινων πύργων.

Megalo (Great) Meteoro monastery.

Το Μεγάλο Μετέωρο.

Meteora can be considered as one of the most imposing and breathtaking landscapes on the entire planet. This was the place that some monks, already since the 11^th Century, chose to settle in order to live closer to God. Perhaps, they were right. These geological tower-like formations seem to have fallen from the sky, remaining for thousand years hung from it. However, we can translate the Greek name Meteora (Meteoro in singular, Meteora in plural) in English language as "the suspended in the air".

Meteora is located in central Greece, at the north edge of the plain of Thessalia. There are two opinions about the creation of this amazing landscape. According to the first, the formations were in existence under the ground and through a process of geological erosion they were stripped. According to the second, the area was a river mouth and the formations are the result of the concentration of the river sediment.

Meteora, the breathtaking landscape.

Μετέωρα, άποψη του εντυπωσιακού τοπίου.

As has been said the first monks settled the rock-towers since the 11^th Century.

At the end of the same century or at the start of the 12^th Century, the first monastic polity was created after the establishment of the skete (=small monastery) of Doupeani. The main church of this skete, once dedicated to Our Lady, is preserved close to Kastraki settlement, today known as the church of Zoodochos Peghi. It was the centre that monk Neilos concentrated all the eremites who lived on the rocks around.

The first real monastery, which was established in Meteora, was the Megalo Meteoro (Great Meteoro) monastery. It began in the 14^th Century. Osios Athanasios the Meteorian, the founder of Megalo Meteoro, was the person who gave to this rock-forest the name Meteora. In the course of the centuries, 24 monasteries, hermitages and sketes were erected on the top of the rocks or inside the cavities of them. If we carefully watch around the landscape we will detect remains and remnants of the abandoned monastic buildings.

Today the monastic polity consists of just 6 monasteries. All the building complexes are particularly bold and impressive constructions. In Meteora, the monastic architecture met the defensive architecture and together they perfected the introverted architecture, which characterizes monasticism.

Actually, even today, that the traditional methods which gave access to the monasteries, as rope ladders, baskets and nets, have been abolished, to reach the gates of the monasteries, except for Saint Stefanos monastery, is not always a piece of cake. Meteora remains a strong opponent even for the modern technology, and simultaneously an ally of tradition. The relatively recent (start of the 20^th C), impressive, manmade caved passage, which gave easier access to Megalo Meteoro monastery, argues it.

Kastraki settlement is built at the foot of the rock-towers.

Ο οικισμός Καστράκι είναι χτισμένος στη ρίζα των βράχων. 

The main church of the skete of Doupeani (11th-12th Century), the first attempt for the creation of a monastic polity in Meteora.

Ναός Ζωοδόχου Πηγής (11ος - 12ος αι), καθολικό της σκήτης της Δούπιανης, η πρώτη προσπάθεια για τη δημιουργία οργανωμένης μοναστικής κοινότητας στα Μετέωρα.

Regarding the building arrangement of the complexes, due to the absolutely unique terrain, the typical Orthodox monastic form is difficult to be found, namely, wings forming a geometrical enclosure and the main church built at the centre of the inner yard. Megalo Meteoro, Varlaam monastery, Agia Triada monastery and Saint Stefanos monastery were built on the top of rock-towers which appear the form of wide plateaus, so as these complexes follow an arrangement closer to the typical, with wings, positioned as external enclosure. At Roussanos monastery and Saint Nicolaos Anapafsas monastery the arrangement is completely different. These are three-storey tower-like complexes and the internal spaces are arranged in levels and not around an inner yard. So, the main churches in both complexes are incorporated into this compact arrangement and not as lone-standing buildings. Both complexes give the impression that their masonries are the continuity of the Meteorian rock-towers, on which they were built.

Roussanos monastery, a compact, tower-like structure.

Μονή Ρουσάνου, μία συμπαγής πυργόμορφη κατασκευή.

One of the most interesting constructions in Meteora are the towers of vrysonion. These are projected towers from the external masonries of the monasteries, built as hanging structures on the cliffs. Monks used them, except for defense, to place at the upper level the mechanism of the pulley (vrysonion), which pulled up a basket or a net. Mainly through this process, the communication with the outside area was possible.

Megalo Meteoro is the oldest and bigger monastery in Meteora. It was established in 1340 by Osios Athanasios the Meteorian. The rock-tower on which it was built was known as the “wide rock”. The main church was built in the Athonian (Holy Mountain) architectural style, as a cross in square with a wide narthex. It is dated in 1545, incorporating the older one as its sanctuary. The Trapeza of the monastery, the building for the monks’ meals, is also dated in the same period. The Trapeza and the kitchen are both typical structures for monastic architecture. The hospital of the monastery is also preserved and is one of the two which have survived into monasteries in Greece. Originally, only the vrisonion tower gave access to the internal space of the monastery.

View of Roussanos monastery from the foot of the rock-tower.

Άποψη της μονής Ρουσάνου από τη ρίζα του ορθόλιθου.

Varlaam monastery was established in the 16^th Century, but in fact, the name came from the eremite Varlaam, who lived on the rock during the 14^th Century. The main church is dated in 1541 and was built on the same site of the older church of eremite Varlaam. The today church was built in two-column, cross in square style, with narthex. In Varlaam monastery the second surviving hospital can be found. The visitor can enter to the inner yard via a bridge built above a great cliff and through a vaulted passage.

Saint Triada (Holy Trinity) monastery is considered that was established in 1438, but there are mentions for it since 1362. The main church, according to an inscription, was built in 1475-1476. It belongs to the two-column, cross in square, with wide narthex style. Perhaps this is the monastery with the most difficult access, due to the very steep path and to 145 steps, carved on the rocky ground that the visitor has to walk on.

Meteora, view of the geological formations.

Μετέωρα, μερική άποψη του τοπίου. 

Saint Stefanos monastery was established in the 14^th Century, but we found it as a real building complex in the 15^th and 16^th Centuries. The site was settled since the 12^th Century. We can find two main churches, the old one, dated in 1545 and built upon an older church and the newer, dated in 1798. The old one was built as small, barrel vaulted church. The newer was built in three-apse, cross in square, with narthex style. The today form of the monastery was completed in the 18^th and 19^th Century, when the last wings were added. The monastery has the easier access.

Roussanos monastery was established in 1529, but the today form belongs at the middle of the 16^th Century. The main church was built in Athonian style, in 1545. Originally, the only access was a rope ladder, but since the end of the 19^th Century a staircase, completed with bridges, give an easier one. The site was settled since the 14^th Century. The monastery is a compact, three-level, tower-like construction.

Saint Nicolaos Anapafsas monastery was established around 1500, but eremites settled the site since the 14^th Century. The small chapel inside the monastery, dedicated to Saint Antonios, belongs to this period. The main church was built at the start of the 16^th Century. This is a small one-room church, with wide narthex. The entire construction is very similar to Roussanos monastery.

Megalo Meteoro monastery, the oldest surviving monastery of the polity. The cave passage which gives easier access, since the start of 20^th Century, is discerned.

Μεγάλο Μετέωρο, η παλαιότερη σωζόμενη μονή της μοναστικής πολιτείας. Διακρίνεται το σπηλαιώδες πέρασμα που έδωσε ευκολότερη πρόσβαση στο συγκρότημα από τις αρχές του 20^ου αιώνα.

Except for these 6 monasteries, the visitor can look for the abandoned monasteries of Saint Nicolaos Mpantovas or Kofinas and the monastery of Hypapanti, both small complexes, built in cavities of the rocks, in the 14^th Century. Some other abandoned sketes or monasteries that the visitor can detect are the Saint Georgios Mandilas monastery (14^th C), the skete of Agios Antonios, the remnants of the walls of Agia Moni and the monastery of Agion Pnevma (=Holy Spirit) or Taxiarches monastery. Of course, we have to know that the access to the most of them is impossible, but they can be seen as we wander between these unique geological formations.

Agia Triada monastery.

Μονή Αγίας Τριάδας.

However, Meteora houses not only the monastic community. The area also houses a very rear species of vulture, the Egyptian Vulture (Neophron Percnopterus). It is the smallest of the four European species of vultures and classed as endangered. It occurs on the Meteorian rocks every summer season. The rest of the year it migrates to Africa. In fact, this bird is one of the symbols of Meteora. In the 80s around 200-250 pairs were nesting in Greece, most of them in Meteora. Today, the population has been reduced and just 20 pairs are still nesting in the entire country. The main reason is the illegal use of poisoned baits. But, during a sunny afternoon if someone rise his eyes to the Meteorian sky can still watch these beautiful and so useful birds flying.

Since 1988, Meteora, the landscape and the monasteries are included on the UNESCO World Heritage Site list.

View of Varlaam monastery after the storm.

Μερική άποψη της μονής Βαρλαάμ μετά την καταιγίδα.

Restoration works on the roof of Varlaam monastery.

Εργασίες αποκατάστασης στη στέγη της μονής Βαρλαάμ.

The tower-like Saint Nicolaos Anapafsas monastery.

Η πυργόμορφη μονή Αγίου Νικολάου Αναπαυσά.

Roussanos and Saint Nicolaos Anapafsas monasteries.

Μονές Ρουσάνου και Αγίου Νικολάου Αναπαυσά.

Saint Stefanos monastery, on the background the plain of Thessalia and Peneios river.

Μονή Αγίου Στεφάνου, στο βάθος ο θεσσαλικός κάμπος και Πηνειός ποταμός.

Agia Triada monastery, on the background the mountain range of Pindos.

Μονή Αγίας Τριάδας, στο βάθος η οροσειρά της Πίνδου.

View of the geological formations.

Άποψη των γεωλογικών σχηματισμών.

Total view of Varlaam monastery.

Άποψη της μονής Βαρλαάμ.

Megalo (Great Meteoro) monastery

Μονή Μεγάλου Μετέωρου

Σε ένα από τα πιο επιβλητικά τοπία του πλανήτη, θα συναντήσουμε τη δεύτερη σημαντικότερη μοναστική πολιτεία του ελλαδικού χώρου, μετά το Άγιον Όρος. Πρόκειται για τη μοναστική κοινότητα των Μετεώρων, των απίθανων αυτών γεωλογικών σχηματισμών, στο νομό Τρικάλων. Υπάρχουν δύο θεωρίες σχετικά με την δημιουργία του μοναδικού αυτού τοπίου. Σύμφωνα με την πρώτη θεωρία, πρόκειται για διαβρωσιγενείς σχηματισμούς, δηλαδή αμμοαργιλώδη και ψαμμιτικά πετρώματα με προεξάρχοντα κροκαλοπαγή, τα οποία απογυμνώθηκαν λόγω διάβρωσης ως τεράστιοι πύργοι. Σύμφωνα όμως με τη δεύτερη θεωρία, πρόκειται για δελτοειδή κώνο ποταμού, όπου εξαιτίας ανοδικών κινήσεων της περιοχής, οι φερτές ύλες του δέλτα συγκολήθηκαν, για να κατατμηθούν στη συνέχεια, δημιουργώντας τους σημερινούς σχηματισμούς.

Roussanos monastery, on the background the remnants of Saint Monastery’s walls.

Μονή Ρουσσάνου, στο βάθος τα ερείπια των τειχών της Αγίας Μονής.

The Vrysonion tower of Roussanos monastery.

Μονή Ρουσσάνου, ο πύργος βρυζονίου.

Οι πρώτοι αναχωρητές φαίνεται ότι ανέβηκαν στις κοιλότητες των βράχων ήδη από τον 11^ο αιώνα. Στα τέλη του ιδίου αιώνα ή στις αρχές του επόμενου συγκροτείται η πρώτη ασκητική πολιτεία σε υποτυπώδες στάδιο με την ίδρυση της σκήτης της Δούπιανης ή των Σταγών, όπου ο μοναχός Νείλος συγκέντρωσε τους ασκητές που ζούσαν διάσπαρτοι στους βράχους. Ο ναός της σκήτης, αφιερωμένος αρχικά στην Θεοτόκο, σώζεται ως τις ημέρες μας ως Ζωοδόχος  Πηγή κοντά στο Καστράκι, διατηρώντας τοιχογραφίες των αρχών του 13^ου αιώνα.

Saint Nicolaos Anapafsas monastery.

Μονή Αγίου Νικολάου Αναπαυσά.

Όμως. Το πρώτο συστηματικά οργανωμένο μοναστήρι συγκροτήθηκε τον 14^ο αιώνα και ήταν το Μεγάλο Μετέωρο. Ιδρύθηκε από τον Όσιο Αθανάσιο τον Mετεωρίτη, ο οποίος ήταν ο πρώτος που έδωσε στο πέτρινο δάσος τον χαρακτηρισμό «Μετέωρα». Εικοσιτέσσερα  μοναστήρια και πολυάριθμα ασκηταριά και μονύδρια δημιουργήθηκαν έκτοτε, διάσπαρτα στις κορυφές των πέτρινων πύργων και στις κοιλότητες αυτών.

Από αυτά έχουν επιβιώσει μόλις έξι, τα οποία συγκροτούν τη σημερινή μοναστική πολιτεία, ενώ τα ερείπια που έχουν απομείνει στους γύρω βράχους μαρτυρούν την ιστορική πορεία της περιοχής. Όλα τα σωζόμενα συγκροτήματα αποτελούν ιδιαίτερα τολμηρές αρχιτεκτονικές συνθέσεις, έτσι ώστε η αμυντική αρχιτεκτονική παράλληλα με τη μοναστηριακή της εσωστρέφειας να βρίσκουν στα Μετέωρα την πραγματική τους έννοια. Ακόμα και σήμερα που έχουν καταργηθεί οι πατροπαράδοτες μέθοδοι με τις ανεμόσκαλες, το καλάθι και το δίχτυ μέσω «χυμένων» στο γκρεμό πύργων βριζονίου (η ονομασία του μηχανισμού με τις τροχαλίες) η πρόσβαση στα μοναστήρια, εκτός από εκείνο του Αγίου Στεφάνου, δεν είναι πάντα μία εύκολη υπόθεση. Εντυπωσιακή είναι η σκαμμένη στο βράχο στοά που επιτρέπει την ανάβαση στο Μεγάλο Μετέωρο, καθώς και ο γκρεμός κάτω από τη γέφυρα της μονής Βαρλαάμ. Όσον αφορά την κτηριακή τους συγκρότηση, το Μεγάλο Μετέωρο, η μονή Βαρλαάμ, η μονή Αγίας Τριάδας και εκείνη του Αγίου Στεφάνου είναι χτισμένες σε κορυφές «πλατύλιθων», με αποτέλεσμα την ύπαρξη χώρου, έστω στενού που επιτρέπει μία σχετική κανονικότητα στη διάταξη των κτισμάτων με το σχηματισμό περιβόλου. Αντίθετα, η διάταξη αλλάζει στις μονές Ρουσάνου και Αγίου Νικολάου Αναπαυσά, καθώς έχουμε να κάνουμε με τριώροφα, συμπαγή πυργοειδή συγκροτήματα, όπου οι χώροι διατάσσονται σε επίπεδα. Χαρακτηριστικό είναι ότι τα καθολικά τους είναι ενσωματωμένα στους υπόλοιπους χώρους, ενώ εκείνου της μονής Ρουσάνου δεν έχει ούτε το σωστό προσανατολισμό. Εντυπωσιακό δε, είναι το στοιχείο ότι και τα δύο συγκροτήματα δίνουν την εντύπωση ότι οι τοιχοποιίες τους είναι φυσική συνέχεια των βράχων στους οποίους θεμελιώθηκαν.

Megalo Meteoro monastery, partial view. The vrisonion with the old net is discerned.

Μερική άποψη του Μεγάλου Μετέωρου. Διακρίνεται ο μηχανισμός του βριζονίου και το δίχτυ τα οποία επέτρεπαν την ανάβαση στο μοναστήρι.

Roussanos monastery, an imposing view.

Εντυπωσιακή άποψη της μονής Ρουσσάνου.

Το Μεγάλο Μετέωρο είναι η παλαιότερη σε λειτουργία, αλλά και η μεγαλύτερη μονή των Μετεώρων. Ιδρύθηκε το 1340 από τον Όσιο Αθανάσιο τον Μετεωρίτη στην κορυφή του βράχου που ονομαζόταν «πλατύς λίθος». Το καθολικό χρονολογείται στο 1545 και ενσωμάτωσε το παλαιότερο καθολικό ως ιερό βήμα. Αρχιτεκτονικά ακολουθεί τον Αθωνικό τύπο, οποίος υιοθετήθηκε στα Μετέωρα από την εποχή αυτή, δηλαδή εγγεγραμμένο τετράγωνο με ευρύχωρη λιτή (εσωνάρθηκα). Στην ίδια περίοδο ανήκει και η Τράπεζα της μονής. Ακόμα σώζεται το νοσοκομείο, ένα από δύο που σώζονται σε μοναστηριακά συγκροτήματα, καθώς και η Εστία (μαγειρείο). Τόσο η Τράπεζα όσο και η Εστία αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων κατασκευών. Η πρόσβαση στη μονή επιτρεπόταν μόνο μέσω του πύργου από τον οποίο κατέβαινε το δίχτυ. Η σημερινή σπηλαιώδης είσοδος κατασκευάστηκε στις αρχές του 20^ου αιώνα.

Cavity on a rock-tower, once inhabited by eremites.

Ασκηταριό σε κοίλωμα ορθόλιθου.

Η μονή Βαρλαάμ ιδρύθηκε τον 16^ο αιώνα, αλλά το όνομα προέρχεται από τον αναχωρητή Βαρλαάμ που έζησε στον βράχο κατά τον 14^ο αιώνα. Το σημερινό καθολικό χρονολογείται το 1541 και αποτελεί ναό δικιόνιο, σταυροειδή εγγεγραμμένο, με λιτή. Στο ίδιο έτος χρονολογείται και ο πύργος της μονής. Επίσης, εδώ σώζεται το έταιρο από τα δύο σωζόμενα μοναστηριακά νοσοκομεία. Στην αυλή του συγκροτήματος ο επισκέπτης εισέρχεται μέσω καμαροσκέπαστου διαβατικού, αφού πρώτα έχει περάσει από γέφυρα κτισμένη πάνω από εντυπωσιακό βάραθρο ανάμεσα στους βράχους.

Η μονή Αγίας Τριάδας θεωρείται ίδρυμα του 1438, αλλά μαρτυρείται στις πηγές ήδη από το 1362. Το καθολικό, βάσει επιγραφής, χτίστηκε το 1475-76 και πρόκειται για ναό δικιόνιο, εγγεγραμμένο τετράγωνο και ευρύχωρη λιτή. Είναι πιθανώς η μονή με τη μεγαλύτερη δυσκολία πρόσβασης αφού το κατηφορικό μονοπάτι από το δρόμο ως τη ρίζα του βράχου που η μονή είναι θεμελιωμένη, το διαδέχεται ένα ανηφορικό με 145 σκαλοπάτια λαξευμένα στο βράχο.

Saint Monastery, the remains of the enclosure.

Αγία Μονή, τα ερείπια του εξωτερικού περιβόλου.

Meteora, representative rock-towers.

Μετέωρα, εντυπωσιακοί γεωλογικοί σχηματισμοί.

Η μονή Αγίου Στεφάνου ιδρύθηκε τον 14^ο αιώνα, αλλά ως οργανωμένο κτηριακό συγκρότημα εμφανίζεται τον 15^ο και 16^ο αιώνα. Ο βράχος βέβαια είχε κατοικηθεί από τον 12^ο αιώνα. Η μονή διαθέτει δύο καθολικά, το παλαιότερο του 1545, ένας μικρός δρομικός ναός με λιτή και το νεότερο του 1798, το οποίο ακολουθεί τον Αθωνικό τύπο. Οι τελευταίες πτέρυγες του συγκροτήματος χτίστηκαν τον 18^ο και 19^ο αιώνα, οι οποίες συμπλήρωσαν τη σημερινή μορφή του μοναστηριού. Είναι η μονή με την ευκολότερη πρόσβαση.

Η μονή Ρουσάνου αποτελεί ίδρυμα του 1529, αλλά η σημερινή της μορφή ανήκει μάλλον στα μέσα του 16^ου αιώνα. Πρόκειται για πυργοειδή μεγακατασκευή τριών επιπέδων. Το ενσωματωμένο στο υπόλοιπο συμπαγές συγκρότημα καθολικό χρονολογείται το 1545, ένας αθωνικού τύπου ναός. Αρχικά η πρόσβαση στη μονή γινόταν μόνο μέσω ανεμόσκαλας, αλλά από το τέλος του 19^ου αιώνα υπάρχει χτιστή σκάλα που συμπληρώνεται από δύο γέφυρες.

Οι πρώτη αναχωρητές ανέβηκαν στο βράχο που χτίστηκε αργότερα η μονή Αγίου Νικολάου Αναπαυσά τον 14^ο αιώνα, αλλά το μοναστήρι ιδρύθηκε περίπου το 1500. Το σημερινό καθολικό χτίστηκε στις αρχές του 16^ου αιώνα και είναι ένας μικρός μονόχωρος ναός με ευρύχωρη λιτή. Όμως το μικρό παρεκκλήσιο του Αγίου Αντωνίου ανήκει στην πρώιμη φάση του 14^ου αιώνα. Η μονή αποτελεί μία συμπαγή οχυρή κατασκευή, η οποία εμφανίζεται ως φυσική καθ’ ύψος προέκταση του βράχου.

Detail of a hermitage. The eremites had not an easy life inside the cavities.

Λεπτομέρεια ασκηταριού. Η ζωή των ερημιτών ήταν προφανώς δύσκολη.

Πέρα όμως από τις 6 εν λειτουργία μονές, ο επισκέπτης μπορεί να αναζητήσει και τις εγκαταλειμμένες μονές του Αγίου Νικολάου Μπάντοβα ή Κοφινά, της Υπαπαντής και του Αγίου Γεωργίου Μανδηλά, ιδρύματα του 14^ου αιώνα και χτισμένα όλα σε κοιλότητες των σχηματισμών. Ακόμα τα εντυπωσιακά, επίσης εγκαταλειμμένα, ασκηταριά του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, του Αγίου Αντωνίου και τα υπολείμματα των τειχών της Αγίας Μονής στην κορυφή ορθόλιθου. Τέλος, τα ερείπια της μονής Αγίου Πνεύματος ή μονής των Ταξιαρχών. Φυσικά η πρόσβαση στις παραπάνω ερειπωμένες θέσεις είναι συνήθως αδύνατη, αλλά κάποιες είναι ορατές από συγκεκριμένα σημεία της διαδρομής που περνά μέσα από τους μοναδικούς αυτούς γεωλογικούς σχηματισμούς.  

Varlaam monastery

Μονή Βαρλαάμ

Saint Nicolas Anapafsas monastery

Μονή Αγίου Νικολάου Αναπαυσά

Όμως, στα Μετέωρα πέρα από την πολύ σημαντική αυτή μοναστική πολιτεία, θα συναντήσουμε και ένα από τα σπανιότερα ήδη γύπα, τον Ασπροπάρη ή Αιγυπτιακό γύπα (Neophron Percnopterus). Ο ασπροπάρης αποτελεί ένα από τα σύμβολα της περιοχής. Είναι ο μικρότερος από τους τέσσερις ευρωπαϊκούς γύπες, ενώ έχει χαρακτηριστεί ως κρισίμως κινδυνεύον είδος. Το είδος διαβιεί στους βράχους, όπου και φωλιάζει, κατά την καλοκαιρινή περίοδο, καθώς το φθινόπωρο μεταναστεύει στην Αφρική. Στη δεκαετία του 1980, περίπου 200-250 ζευγάρια φώλιαζαν στην Ελλάδα, το μεγαλύτερο ποσοστό στα Μετέωρα, ενώ σήμερα έχουν απομείνει μόνο 20. Η κυριότερη απειλή είναι τα παράνομα δηλητηριασμένα δολώματα. Η εικόνα τους καθώς πετούν πάνω από τους βράχους ένα ηλιόλουστο απόγευμα σίγουρα ενισχύει την εμπειρία της επίσκεψης στο μοναδικά εντυπωσιακό τοπίο των Μετεώρων.

Egyptian Vulture in Meteora, symbol of the area. Only 20 pairs are still nesting in the entire country.

Ασπροπάρης στα Μετεώρα, σύμβολο της περιοχής. Μόνο 20 περίπου ζευγάρια φωλιάζουν πιά σε ολόκληρη τη χώρα.

Egyptian Vulture flies on the sky above Meteora.

Ασπροπάρης πετά πάνω από τα Μετέωρα.

Τα Μετέωρα, από το 1988, τόσο το τοπίο όσο και τα μοναστήρια, έχουν ενταχθεί στον κατάλογο των μνημείων της «Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς» της UNESCO.